James Webb Teleskobu’ndan alınan ilk görüntü, erken Evren’in şimdiye kadarki en ayrıntılı görüntüsünü gösteriyor.NASA/ESA/CSA/STScI
Gökbilimciler dünyasından gelen duyurular kulağa pek mütevazı gelmiyor. Görülecek o kadar çok yeni şey olacak ki, “kulaklarımızı çırpacağız” dedi. Bu, şimdiye kadar uzaya fırlatılan en büyük ve en güçlü teleskopun beklenen keşiflerini ifade eder. Adı James Webb Uzay Teleskobu (JWST) ve yaklaşık altı aydır uzayda.
ABD uzay ajansı Nasa, 12 Temmuz Salı gününe ait ilk görüntülerin yayınlandığını duyurmuştu. Ancak ABD Başkanı Joe Biden, Salı gecesi Beyaz Saray’da ilk resmi sunmakta ısrar etti – Orta Avrupa Yaz Saati’nden (CEST) tam gece yarısı.
4,6 milyar yıl önceki haliyle bir galaksi kümesinin renkli görüntüsünü gösteriyor. Işığının dünyaya ulaşması bu kadar sürdü. Görüntü, bir kum tanesi büyüklüğündeki bir gökyüzü parçasında, birinin kolunu uzatarak gökyüzüne tuttuğu sayısız gökadayı gösteriyor. Bu, “Erken Evren’in şimdiye kadar çekilmiş en derin ve en keskin kızılötesi görüntüsüdür.”
Evrendeki en eski galaksileri arayın
Ve bu, Einstein’ın çoktan keşfetmiş olduğu kozmik bir “hile” ile sağlanır. SMACS 0723 olarak adlandırılan büyük gökada kümesi, arkasında yatan nesnelerden gelen ışığı bozarak, son derece uzak, soluk gökada “nüfuslarını” ortaya çıkarır. “Yıldız kümeleri ve dağınık özellikler de dahil olmak üzere” evrenin ilk günlerinden en uzak yapıları ilk kez fark edilebilir kılmayı mümkün kılan ve şimdi daha kapsamlı bir şekilde keşfedilecek olan yerçekimi merceğinden bahsediliyor. .
NASA bu ilk görüntüyü sunarken, “Webb Evrendeki en eski gökadaları ararken, araştırmacılar yakında gökadaların kütlesi, yaşı, tarihi ve bileşimi hakkında daha fazla bilgi edinmeye başlayacaklar” dedi.
Salı öğleden sonra CEST, NASA daha sonra bir dizi başka görüntü sundu. Örneğin Webb teleskopu, Karina Bulutsusu’nun büyüleyici görüntülerini yakaladı. Gökyüzündeki en büyük ve en parlak bulutsulardan biri olan bu, güney takımyıldızı Karina’da 7.600 ışıkyılı uzaklıkta yer almaktadır. Yeni yıldızların doğduğu bir bölgedir. Karina Bulutsusu, Güneş’ten kat kat büyük birçok büyük kütleli yıldıza ev sahipliği yapar.
Webb teleskopu Jüpiter benzeri dev gezegen WASP-96 b’yi de yakaladı. Sadece 3.4 günde Dünya’dan yaklaşık 1150 ışıkyılı uzaklıkta yıldızının yörüngesinde döner. Ve bu, Jüpiter’in kütlesinin yaklaşık yarısına sahip olmasına rağmen. NASA, ilk kez bir ötegezegenin kimyasal parmak izini sundu.
Dünya’dan 7.600 ışıkyılı uzaklıktaki Karina Bulutsusu’nun yepyeni bir görüntüsü. Görüntü, görünür ışık görüntülerinde genellikle tamamen gizlenmiş olan sözde yıldız doğumevlerini ve tek tek yıldızları göstermektedir. Ancak Webb teleskobunun kızılötesi görüntüleri, kozmik toz ve gaz bulutlarına nüfuz eder. Bazı bölgeler ışıltılı genç yıldızlarla bezenmiştir.NASA/ESA, CSA ve STScI
Hubble teleskopu bile muhteşem görüntüler sağladı
Güney Halkası Bulutsusu veya “Sekiz Patlama” Bulutsusu da ilk nesnelerden biridir. Bu, ölmekte olan bir yıldızı çevreleyen genişleyen bir gaz bulutu. Yaklaşık yarım ışıkyılı çapında ve Dünya’dan yaklaşık 2.000 ışıkyılı uzaklıktadır. Webb ayrıca, Stephan’ın Beşlisi’ni Pegasus takımyıldızında görüntüledi – şimdiye kadar keşfedilen ilk kompakt gökada grubu. Yaklaşık 290 milyon ışıkyılı uzaklıkta. 1877’de keşfedilen gökada grubuna göre, beşli içindeki beş gökadadan dördü “tekrarlanan yakın karşılaşmaların kozmik dansına kilitlenmiş durumda”.
Stephan’ın beşlisi, Dünya’dan yaklaşık 290 milyon ışıkyılı uzaklıkta, Pegasus takımyıldızındaki kompakt gökada grubunun adıdır.NASA/ESA, CSA ve STScI
NASA, ay görevleri için dünyanın en güçlü roketini geliştirdi
Bu görüntüler, James Webb teleskobunun bilimsel çalışmalarının başlangıcını işaret ediyor. Bu, 25 Aralık’ta Fransız Guyanası’ndaki Kourou’daki Avrupa uzay istasyonundan bir Ariane fırlatma aracında fırlatıldı – otuz yılı aşkın süredir evrenin muhteşem görüntülerini sağlayan efsanevi Hubble teleskobunun halefi olarak. Diğer şeylerin yanı sıra, ışığının Dünya’ya ulaşması 13,2 milyar yıl süren yaklaşık 5500 galaksiyi gösteren “Hubble Aşırı Derin Alanı” buna dahildir. Ancak gökbilimcilere göre, şimdi sunulan yeni “Webb’in İlk Derin Alanı”nın derinliği ve keskinliği Hubble görüntülerini aşıyor.
“Big Bang’den kısa bir süre sonra” dönemine ait bulgular
Evrende ilk oluşan galaksiler çok soluktur ve spektrumları kırmızıya doğru kaymıştır. Hubble teleskopu onları “göremedi”. Ancak Webb teleskobunun aynası Hubble’ın aynasından neredeyse üç kat daha büyük (2,4 metre yerine 6,5 metre) ve çok daha hassas değil. Webb ayrıca kızılötesinde derinlemesine çalışır ve onu çok erken oluşan galaksilerin ışığını yakalamak için kullanabilir.
Başka bir Webb görüntüsü: Dünya’dan yaklaşık 2.000 ışıkyılı uzaklıkta ölmekte olan bir yıldız. Güney Halkası Bulutsusu olarak adlandırılan, neredeyse yarım ışıkyılı çapında geniş bir gaz bulutu ile çevrilidir.NASA/ESA, CSA ve STScI
Bilim adamları, James Webb teleskobundan, mevcut bilgilere göre 13,8 milyar yaşında olan erken evren hakkında bilgi edinmeyi umuyorlar. Büyük Patlama’dan yaklaşık 300 milyon yıl sonra evrenin nasıl göründüğünü araştırmak istiyor insan. Heidelberg’deki Max Planck Astronomi Enstitüsü’nden Klaus Jäger, Webb teleskopu hakkında “Henüz şüphelenmediğimiz keşifler yapılacak” diyor.
Diğer şeylerin yanı sıra, araştırmacılar kızılötesi radyasyonu kaydederek yeni yıldızların ve gezegenlerin oluşum bölgelerine derinlemesine bakabilmeyi umuyorlar. Bunlar, yoğun kozmik toz ve gaz bulutlarının arkasına gizlenmiştir. Webb teleskopu, uzak gezegenleri ararken de bilgilendirici sonuçlar sağlamalıdır. Bu, uzaydaki herhangi bir noktadan kimyasal parmak izi almayı mümkün kılan spektroskopi kullanılarak yapılır. Bin ışıkyılı uzaklıkta, örneğin uzak bir gezegende su olup olmadığı ve uzayda bir yerde Dünya gibi ikinci bir “mavi gezegenin” var olup olmadığı analiz edilebilmelidir.
Bu çizim, uzayda tamamen konuşlandırılmış James Webb Uzay Teleskobu’nu göstermektedir.dpa/Nasa/Adriana Manrique Gutierrez
Dünyadan 1,5 milyon kilometre
James Webb teleskopu neredeyse otuz yıldır geliştiriliyordu. Başlangıçta planlandığı gibi 1 milyar dolar yerine yaklaşık 10 milyar dolara mal oldu. ABD Başkanı’nın ilk sonuçları bizzat sunması, bilimin ve halkın teleskopun getireceği yeni bulgulara büyük bir beklentiyle baktığını gösteriyor.
Webb teleskopu, Amerikan, Kanada ve Avrupa uzay ajansları – Nasa, CSA ve Esa arasındaki ortak bir projedir. Fırlatıldıktan sonra uzayda kalıcı konumuna ulaşması birkaç hafta sürdü. Bir uzmanın açıkladığı gibi, bu, Dünya’dan 1,5 milyon kilometre uzaklıkta, sözde Lagrange noktası – güneş sistemindeki “yerçekiminin birbirini dengelediği” beş noktadan biri.
Teleskopun 6.50 metrelik aynasının aylarca dikkatlice hizalanması gerekti. Çeşitli bilimsel araçların da etkinleştirilmesi ve test edilmesi gerekiyordu. Karmaşık bir şekilde katlanmış güneşliği açmak bile, neyse ki sonunda işe yarayan, endişeyle beklenen bir prosedürdü. Yelken, bir tenis kortu büyüklüğündedir.
Gökbilimciler dünyasından gelen duyurular kulağa pek mütevazı gelmiyor. Görülecek o kadar çok yeni şey olacak ki, “kulaklarımızı çırpacağız” dedi. Bu, şimdiye kadar uzaya fırlatılan en büyük ve en güçlü teleskopun beklenen keşiflerini ifade eder. Adı James Webb Uzay Teleskobu (JWST) ve yaklaşık altı aydır uzayda.
ABD uzay ajansı Nasa, 12 Temmuz Salı gününe ait ilk görüntülerin yayınlandığını duyurmuştu. Ancak ABD Başkanı Joe Biden, Salı gecesi Beyaz Saray’da ilk resmi sunmakta ısrar etti – Orta Avrupa Yaz Saati’nden (CEST) tam gece yarısı.
4,6 milyar yıl önceki haliyle bir galaksi kümesinin renkli görüntüsünü gösteriyor. Işığının dünyaya ulaşması bu kadar sürdü. Görüntü, bir kum tanesi büyüklüğündeki bir gökyüzü parçasında, birinin kolunu uzatarak gökyüzüne tuttuğu sayısız gökadayı gösteriyor. Bu, “Erken Evren’in şimdiye kadar çekilmiş en derin ve en keskin kızılötesi görüntüsüdür.”
Evrendeki en eski galaksileri arayın
Ve bu, Einstein’ın çoktan keşfetmiş olduğu kozmik bir “hile” ile sağlanır. SMACS 0723 olarak adlandırılan büyük gökada kümesi, arkasında yatan nesnelerden gelen ışığı bozarak, son derece uzak, soluk gökada “nüfuslarını” ortaya çıkarır. “Yıldız kümeleri ve dağınık özellikler de dahil olmak üzere” evrenin ilk günlerinden en uzak yapıları ilk kez fark edilebilir kılmayı mümkün kılan ve şimdi daha kapsamlı bir şekilde keşfedilecek olan yerçekimi merceğinden bahsediliyor. .
NASA bu ilk görüntüyü sunarken, “Webb Evrendeki en eski gökadaları ararken, araştırmacılar yakında gökadaların kütlesi, yaşı, tarihi ve bileşimi hakkında daha fazla bilgi edinmeye başlayacaklar” dedi.
Salı öğleden sonra CEST, NASA daha sonra bir dizi başka görüntü sundu. Örneğin Webb teleskopu, Karina Bulutsusu’nun büyüleyici görüntülerini yakaladı. Gökyüzündeki en büyük ve en parlak bulutsulardan biri olan bu, güney takımyıldızı Karina’da 7.600 ışıkyılı uzaklıkta yer almaktadır. Yeni yıldızların doğduğu bir bölgedir. Karina Bulutsusu, Güneş’ten kat kat büyük birçok büyük kütleli yıldıza ev sahipliği yapar.
Webb teleskopu Jüpiter benzeri dev gezegen WASP-96 b’yi de yakaladı. Sadece 3.4 günde Dünya’dan yaklaşık 1150 ışıkyılı uzaklıkta yıldızının yörüngesinde döner. Ve bu, Jüpiter’in kütlesinin yaklaşık yarısına sahip olmasına rağmen. NASA, ilk kez bir ötegezegenin kimyasal parmak izini sundu.
Dünya’dan 7.600 ışıkyılı uzaklıktaki Karina Bulutsusu’nun yepyeni bir görüntüsü. Görüntü, görünür ışık görüntülerinde genellikle tamamen gizlenmiş olan sözde yıldız doğumevlerini ve tek tek yıldızları göstermektedir. Ancak Webb teleskobunun kızılötesi görüntüleri, kozmik toz ve gaz bulutlarına nüfuz eder. Bazı bölgeler ışıltılı genç yıldızlarla bezenmiştir.NASA/ESA, CSA ve STScI
Hubble teleskopu bile muhteşem görüntüler sağladı
Güney Halkası Bulutsusu veya “Sekiz Patlama” Bulutsusu da ilk nesnelerden biridir. Bu, ölmekte olan bir yıldızı çevreleyen genişleyen bir gaz bulutu. Yaklaşık yarım ışıkyılı çapında ve Dünya’dan yaklaşık 2.000 ışıkyılı uzaklıktadır. Webb ayrıca, Stephan’ın Beşlisi’ni Pegasus takımyıldızında görüntüledi – şimdiye kadar keşfedilen ilk kompakt gökada grubu. Yaklaşık 290 milyon ışıkyılı uzaklıkta. 1877’de keşfedilen gökada grubuna göre, beşli içindeki beş gökadadan dördü “tekrarlanan yakın karşılaşmaların kozmik dansına kilitlenmiş durumda”.
Stephan’ın beşlisi, Dünya’dan yaklaşık 290 milyon ışıkyılı uzaklıkta, Pegasus takımyıldızındaki kompakt gökada grubunun adıdır.NASA/ESA, CSA ve STScI
NASA, ay görevleri için dünyanın en güçlü roketini geliştirdi
Bu görüntüler, James Webb teleskobunun bilimsel çalışmalarının başlangıcını işaret ediyor. Bu, 25 Aralık’ta Fransız Guyanası’ndaki Kourou’daki Avrupa uzay istasyonundan bir Ariane fırlatma aracında fırlatıldı – otuz yılı aşkın süredir evrenin muhteşem görüntülerini sağlayan efsanevi Hubble teleskobunun halefi olarak. Diğer şeylerin yanı sıra, ışığının Dünya’ya ulaşması 13,2 milyar yıl süren yaklaşık 5500 galaksiyi gösteren “Hubble Aşırı Derin Alanı” buna dahildir. Ancak gökbilimcilere göre, şimdi sunulan yeni “Webb’in İlk Derin Alanı”nın derinliği ve keskinliği Hubble görüntülerini aşıyor.
“Big Bang’den kısa bir süre sonra” dönemine ait bulgular
Evrende ilk oluşan galaksiler çok soluktur ve spektrumları kırmızıya doğru kaymıştır. Hubble teleskopu onları “göremedi”. Ancak Webb teleskobunun aynası Hubble’ın aynasından neredeyse üç kat daha büyük (2,4 metre yerine 6,5 metre) ve çok daha hassas değil. Webb ayrıca kızılötesinde derinlemesine çalışır ve onu çok erken oluşan galaksilerin ışığını yakalamak için kullanabilir.
Başka bir Webb görüntüsü: Dünya’dan yaklaşık 2.000 ışıkyılı uzaklıkta ölmekte olan bir yıldız. Güney Halkası Bulutsusu olarak adlandırılan, neredeyse yarım ışıkyılı çapında geniş bir gaz bulutu ile çevrilidir.NASA/ESA, CSA ve STScI
Bilim adamları, James Webb teleskobundan, mevcut bilgilere göre 13,8 milyar yaşında olan erken evren hakkında bilgi edinmeyi umuyorlar. Büyük Patlama’dan yaklaşık 300 milyon yıl sonra evrenin nasıl göründüğünü araştırmak istiyor insan. Heidelberg’deki Max Planck Astronomi Enstitüsü’nden Klaus Jäger, Webb teleskopu hakkında “Henüz şüphelenmediğimiz keşifler yapılacak” diyor.
Diğer şeylerin yanı sıra, araştırmacılar kızılötesi radyasyonu kaydederek yeni yıldızların ve gezegenlerin oluşum bölgelerine derinlemesine bakabilmeyi umuyorlar. Bunlar, yoğun kozmik toz ve gaz bulutlarının arkasına gizlenmiştir. Webb teleskopu, uzak gezegenleri ararken de bilgilendirici sonuçlar sağlamalıdır. Bu, uzaydaki herhangi bir noktadan kimyasal parmak izi almayı mümkün kılan spektroskopi kullanılarak yapılır. Bin ışıkyılı uzaklıkta, örneğin uzak bir gezegende su olup olmadığı ve uzayda bir yerde Dünya gibi ikinci bir “mavi gezegenin” var olup olmadığı analiz edilebilmelidir.
Bu çizim, uzayda tamamen konuşlandırılmış James Webb Uzay Teleskobu’nu göstermektedir.dpa/Nasa/Adriana Manrique Gutierrez
Dünyadan 1,5 milyon kilometre
James Webb teleskopu neredeyse otuz yıldır geliştiriliyordu. Başlangıçta planlandığı gibi 1 milyar dolar yerine yaklaşık 10 milyar dolara mal oldu. ABD Başkanı’nın ilk sonuçları bizzat sunması, bilimin ve halkın teleskopun getireceği yeni bulgulara büyük bir beklentiyle baktığını gösteriyor.
Webb teleskopu, Amerikan, Kanada ve Avrupa uzay ajansları – Nasa, CSA ve Esa arasındaki ortak bir projedir. Fırlatıldıktan sonra uzayda kalıcı konumuna ulaşması birkaç hafta sürdü. Bir uzmanın açıkladığı gibi, bu, Dünya’dan 1,5 milyon kilometre uzaklıkta, sözde Lagrange noktası – güneş sistemindeki “yerçekiminin birbirini dengelediği” beş noktadan biri.
Teleskopun 6.50 metrelik aynasının aylarca dikkatlice hizalanması gerekti. Çeşitli bilimsel araçların da etkinleştirilmesi ve test edilmesi gerekiyordu. Karmaşık bir şekilde katlanmış güneşliği açmak bile, neyse ki sonunda işe yarayan, endişeyle beklenen bir prosedürdü. Yelken, bir tenis kortu büyüklüğündedir.